Met eenvoudige en betaalbare laboratoriumtechnieken zelf bio(techno)logische experimenten uitvoeren – dat is wat ‘doe-het-zelf-biologie’ inhoudt. Of op zijn Engels ‘Do-it-Yourself Biology (DIYBio). Dit kan heel eenvoudig thuis met bijvoorbeeld (zelfgemaakte) microscopen en centrifuges, of met complexere technieken als polymerasekettingreactie (PCR) en genetische modificatie. Meestal wordt daarbij biologisch materiaal gebruikt dat overal te vinden is, zoals DNA uit fruit, bakkersgist en bodem- of watermonsters.
DIYBio streeft naar vrije toegang tot kennis en toegang voor iedereen (open source). Kennis over de uitvoering ervan is dankzij internet snel en eenvoudig te vinden. Dit kunnen experiment protocollen zijn of beschrijvingen hoe je ‘instrumenten en technieken moet maken. Er zijn ook internetbedrijfjes waar je kant-en-klare knutseldozen (kitjes) kunt bestellen. Op lokaal niveau worden vanuit communities veel activiteiten georganiseerd, zoals workshops, seminars en hands-on activiteiten. De insteek is learning by doing.
Deze internationale beweging is rond 2005 in de Verenigde Staten is ontstaan en kent veel vormen. Vooral mensen die nieuwsgierig zijn naar wetenschappelijke principes en methodes houden zich ermee bezig. Hun drijfveren, ambities en het kennisniveau van lopen erg uiteen: van ‘spelen met bio(techno)logie’ tot ‘de wereld veranderen’.
In Nederland is het aantal DIYBio-activiteiten vooralsnog beperkt. De Waag Society in Amsterdam organiseert verschillende activiteiten die structureel en professioneel worden begeleide facilitering. De belangstelling hiervoor laat zien dat er wel interesse is.
Vaak is het niet mogelijk om in DIYBio- laboratoria complexe bio(techno)logische experimenten uit te voeren omdat de beschikbare kennis, tijd en uitrusting beperkt is. Wanneer in Nederland toch gebruikgemaakt wordt van genetisch gemodificeerde organismen, dan moet daar eerst een vergunning voor aangevraagd worden. Om hiervoor in aanmerking te komen, moet zowel het product als de uitvoering aan strenge veiligheidseisen voldoen. Deze eisen zijn bedoeld om de gezondheid van mensen en de leefomgeving te beschermen, zodat er niet per ongeluk ongelukken gebeuren. Belangrijke aspecten van de veiligheidseisen zijn dat er niet met ziekteverwekkende organismen gewerkt wordt en dat er goede (bio)veiligheidsmaatregelen zijn getroffen op de werkplek (laboratorium).