In een verkennende studie heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) gekeken hoe de concepten 'Safe-by-Design' en 'Levenscyclus denken' elkaar kunnen versterken binnen de industriële biotechnologie.
Safe-by-Design houdt in dat er in een zo vroeg mogelijk stadium van de ontwikkeling van producten en processen aandacht is voor risico’s voor mens en milieu. Safe-by-Design is daardoor een aanvulling op de gebruikelijke risicobeoordeling van een biotechnologie toepassing. Levenscyclus denken bekijkt de impact op het milieu van een product systematisch over de hele levenscyclus, dus van de ontwikkeling en productie tot het gebruik en hergebruik. Die impact wordt meestal met een levenscyclus analyse (LCA) bepaald.
De concepten blijken elkaar aan te vullen en kunnen van elkaar leren. Dat komt omdat ze zich allebei, maar op verschillende manieren, richten op de hele cyclus om producten te ontwikkelen en te maken. Door deze concepten vroeg in het ontwikkelproces van een product toe te passen, kunnen daarin goede keuzes worden gemaakt. Het is namelijk belangrijk dat producten in de industriële biotechnologie op een veilige manier worden gemaakt en het milieu weinig belasten.
De industriële biotechnologie maakt grondstoffen en materialen met behulp van micro-organismen, zoals bacteriën, gisten of algen. Een voorbeeld hiervan is de productie van plastic of chemicaliën uit biomassa, zoals planten en bomen. Dit past goed in het streven van de overheid naar een circulaire economie. Daarin bestaat nauwelijks afval en worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt of ze komen van onuitputtelijke bronnen, zoals biomassa dat weer opnieuw kan groeien. De verwachting is dan ook dat de industriële biotechnologie flink zal bijdragen aan de overgang naar een circulaire economie.
Het gebruik van Safe-by-Design in de biotechnologie is nog vrij nieuw en moet nog verder worden ontwikkeld. De systematische werkwijze van een LCA kan helpen om een methode voor Safe-by-Design te ontwikkelen. Dit kan goed gecombineerd worden met (onderdelen van) de huidige risicobeoordeling voor biotechnologie toepassingen.