Onderzoekers hebben aangetoond dat een vaccin, geproduceerd door planten, zeebaars bescherming biedt tegen een virusziekte. De door de plant geproduceerde vaccins kunnen in de toekomst een substantiële rol gaan spelen in aquacultures om deze virusziekte tegen te gaan.
Het Nervous Necrose Virus (NNV) is een virus dat schade aan hersenen, ruggengraat en netvlies veroorzaakt in vissen. Hierop volgt kleurverandering van de huid (wordt donkerder), abnormaal zwemgedrag en massale sterfte. NNV is een van de belangrijkste ziekteverwekkers bij vissen die in veertig verschillende gecultiveerde zoutwatervissen wereldwijd leidt tot sterfte en tot economische schade in de aquacultuurindustrie.
Om deze ziekteverwekker aan te pakken zijn verschillende vaccins onderzocht, maar deze hebben de markt nog niet bereikt. Dit vaccin is afgeleid van het oorspronkelijke virus en wordt met de algemene term ‘virus-like particles’ (VLP’s) aangeduid. VLP’s bestaan alleen uit eiwitten en kunnen geen infectie veroorzaken omdat ze het genetische materiaal van het virus missen.
In eerder onderzoek zijn VLP’s voor vergelijkbare visvirussen geproduceerd door gebruik te maken van bacteriële systemen. Echter, al geruime tijd worden ook planten gebruikt voor de productie van farmaceutische componenten. Planten kunnen goedkoop vaccins, in het bijzonder VLP’s, produceren.
Onderzoekers hebben tabaksplanten zo aangepast dat ze VLP’s produceren die bruikbaar zijn tegen NNV. Deze in planten geproduceerde VLP’s zijn vervolgens gezuiverd en getoetst als vaccin in zeebaarzen. Na vaccinatie kregen de zeebaarzen het ziekmakende virus toegediend en bleek het vaccin een goede bescherming tegen de ziekte te bieden.
De opbrengst van VLP’s in de aangepaste tabakscellen was in de huidige studie nog te laag om op grote schaal te kunnen gebruiken. Echter, bij optimalisatie van dit proces zouden cultures van tabakscellen die VLP’s produceren een geschikte methode kunnen zijn om vaccins voor de aquacultuur te produceren.
Reflectie
Door overbevissing en een toenemende wereldpopulatie is er steeds meer vraag naar voedsel uit aquacultures. Deze studie laat zien dat toepassingen gezocht worden om ziektes die in aquacultures voorkomen te bestrijden. In de hier beschreven casus zijn genetisch gemodificeerde planten gebruikt voor de productie van een vaccin tegen een visvirus. De aangepaste planten vallen in Nederland, in Europa onder de GGO regelgeving. Planten die een vaccin produceren worden ook wel moleculaire farming of farmagewassen genoemd. Een belangrijk aandachtspunt bij moleculaire farming is het voorkomen van een eventuele besmetting van de menselijke of dierlijke voedselketen met farmaceutische producten. Dit kan voorkomen worden door de planten in kassen te telen en gescheiden te houden van andere productiegewassen en verwerkingsprocessen.